Brazilië-reis Theo en Bart / 13 juli t/m 11 augustus 2013

Verslag Brazilië-reis vanTheo en Bart naar Salvador - Chapada Diamantina – Maceió – Porto de Galinhas – Olinda

13 juli t/m 11 augustus 2013

Zaterdag 13 juli, van Heemskerk naar Salvador de Bahia in Brazilië

Zeer vroeg opgestaan omdat we om kwart over zes ’s morgens al zouden vertrekken van Schiphol naar Lissabon. Afscheid van Els: “tot over vier weken!”. We waren al ingecheckt door Judith, dus alleen nog bagage afgeven. Op tijd vertrokken en na drie uur vliegen waren we in Lissabon. Met een tussenstop van bijna twee uur daar, nog eens bijna negen uur vliegen naar Salvador in de staat Bahia in Brazilië. Dodelijk saaie vlucht want de meeste tijd vlieg je over de oceaan. Bij bereiken van het vaste land van Brazilië eindelijk wat te zien. Iets eerder dan gepland om een uur of vier ’s middags geland in Salvador en met de taxi naar de door Bart gereserveerde pousada. 

 .

Even opfrissen en meteen lopend de stad in, naar de vlakbij gelegen historische wijk Pelourinho (betekent letterlijk “schandpaal”), het was vroeger de plek waar de slaven werden verhandeld en ook bestraft.

We troffen het: zeer gezellige drukte, met enorm veel jongeren, allemaal in groene of blauwe of gele T-shirts waaruit we opmaakten dat er een of andere manifestatie was geweest die iets met de Jezuïeten van doen had (wat is dat toch? Op de vlucht vanaf Lissabon ook al een grote groep Belgische jongelui met T-shirts van de Wereld Jongeren Dagen in Rio de Janeiro). Op het centrale plein veel ritmische muziek in ieder geval, Afro-Braziliaanse stijl. En overal terrasjes en etenswaar te koop. Aan ons wel besteed na die lange reis!!

Zondag 14 juli, Salvador de Bahia

De volgende dag na het ontbijt door een rustige stad (iedereen ter kerke of roes uitslapen?) gewandeld en de voor deze stad zo kenmerkende koloniale gebouwen  

in zowel de hoge als de lage stad (verbonden met een lift) bekeken. En uiteraard ook andere typisch Bahiaanse dingen.

Daarna met de bus langs de kust naar het busstation om tickets de kopen voor de volgende dag (dagje naar Cachoeira en São Félix, waar de Dannemann sigaren worden gemaakt) en de dag daarna, met de bus naar Lençois voor de MTB-trip in het Nationaal Park Chapada Diamantina.

’s Middags lekker in het zonnetje aan de kust in de wijk Barra en ’s avonds weer de wijk Pelourinho in voor een biertje en wat eten.

Maandag 15 juli, dagtrip naar Cachoeira en São Félix

Na het ontbijt met de taxi naar het busstation en met de bus naar Cachoeira, zo’n anderhalf tot twee uur rijden. Geen bijzondere route, veel doorgaande weg, waar overigens hoofdzakelijk zwaar vrachtverkeer rijdt. Geldt eigenlijk voor alle doorgaande wegen; personenvervoer gaat meestal per (airconditioned) bus.

Cachoeira was vroeger een welvarend stadje vanwege de suikerrietplantages en tabak. Veel barokke gebouwen laten die weelde en vergane glorie van toen nog zien.

Maar ons reisdoel was eigenlijk São Félix, alwaar de eerste fabriek van sigarenmaker Dannemann is gevestigd, om (zonder kostenverhogende tussenhandel) een lekker rokertje te kopen.

Behalve sigarenfabriek – er worden nog steeds met  de hand sigaren gemaakt – is het ook een cultureel centrum. Maar helaas, anders dan op de website vermeld, was de zaak op maandag gesloten. Wel even binnen geweest voor 2 minuten, maar niets van de sigaren gezien. Dus onverrichter zaken weer met de bus terug naar Salvador. Plan opgevat om na afloop van de MTB-tocht niet rechtstreeks naar Salvador terug te gaan, maar in Feira de Santana van de snelbus over te stappen op de boemelbus naar São Félix en een nieuwe poging te wagen; we waren er immers zo dichtbij!

’s Avonds in Salvador weer lekker gegeten en vroeg de kooi in, want de volgende dag vroeg op.

Dinsdag 16 juli, van Salvador naar Lençois (Chapada Diamantina)

Zoals gezegd om vijf uur ’s morgens opgestaan om met de taxi naar het busstation te gaan. De taxichauffeur verwachtte nl in de ochtendspits grote drukte op de brede 6 baanswegen in Salvador. We moesten de bus van zeven uur hebben en beslist halen, want de volgende zou pas om twee uur ’s middags gaan. En dat wilden we niet, met een reis van ruim zeven uur en 450 km voor de boeg. Bovendien zouden Rik en Fatima, de MTB-tocht organisatoren/gidsen, ons opwachten in Lençois.

De busreis bood geen spectaculaire plaatjes, veel vlak land met laag struweel en hier en daar een enkele berg, oprijzend uit het niets (wat was daar miljoenen jaren geleden?). Met een paar tussenstops om de benen te strekken en de inwendige mens te versterken en geweldig imposante vrachtwagencombinaties (veel groter/langer dan hier in Europa) te bekijken en te horen optrekken met brullende motoren/uitlaten.

Iets later dan gepland – vanwege de files rond Salvador en wegwerkzaamheden verderop – arriveerden we in Lençois. Lopend vanaf het busstation brachten Rik en Fatima ons naar de pousada, een kleine 400 meter daar vandaan. Mooi gelegen op de helling van een heuvel, diverse gebouwtjes/huisjes met kamers, veel trappen, diverse soorten bestrating, zwembadje, hangmatten, potten met bloemen, eetruimte met tafels en stoelen en banken, in een lommerrijke omgeving. In één woord idyllisch, om zo te zeggen.

Meteen het stadje in, want nu is het nog licht en anders zouden we er pas over acht dagen weer terug komen. Zag er fraai en gezellig uit. Wat vooral opviel: SCHOON!! En dat kon je van Salvador niet zeggen: op een enkel gebouw na, meest verpauperde koloniale panden met door vocht verkleurde muren en trottoirs met gaten. Daarentegen hier geen politie te zien: groot zelfreinigend vermogen om de toeristenindustrie niet te laten schaden door geboefte. Want Lençois is de grootste plaats aan de rand van de Chapada Diamantina van waaruit veel een- of meerdaagse wandel- en fietstochten worden georganiseerd. Rondgebanjerd (eerst nog rustig, de vakantiegangers zijn nog niet terug van wandel- of fietstocht), biertje gedronken en gegeten (inmiddels gezellig druk) en terug naar de pousada.

Morgen begint de MTB-tocht, spannend! Hoe zal dat gaan, kunnen we het aan??

Diamantina Bike   -   Mountainbike Adventure Brazil   -   De route

Woensdag 17 juli – fietsdag 1, Lençois – boottocht mini-Pantanal – Lençois, ca. 32 km

De dag begint met laag hangende bewolking, maar die lost na een paar uur langzaam op. Na het gezamenlijke ontbijt met Rik en Fatima (en aapjes en mooi gekleurde vogels op het hekwerk van het terras) staat er voor vandaag een rondje op het programma, met vertrek- en eindpunt Lençois. We gaan niet alleen mountainbiken, maar hebben ook een boottocht voor de boeg. Direct vanuit Lençois een klim van 3 km op de verharde weg en daarna via een onverharde weg van ongeveer 16 km naar Quilombo Remanso, met redelijk veel afdalingen. Goed te doen, maar wel geconcentreerd rijden en letten op geulen, rotsige ondergrond, dikke stenen en stukken mul zand. Afdalen gaat mij minder snel af dan Bart en Rik, maar helling op kom ik weer bij.

In het dorpje aangekomen frissen we ons op met een colaatje en daarna wacht ons de boottocht door een mooi watergebied genaamd “Marimbus do Remanso”, ook wel mini-Pantanal genoemd. Lekker zonnetje met stapelwolken, dus gelukkig geen brandende zon op het water. De tocht duurde ongeveer 2 uur, waarbij ook de mountainbikes in de boot vervoerd werden. Rik en de botenverhuurder peddelen, wij genieten van de omgeving, bloemen en vogels en van prachtige uitzichten op de omringende bergen en natuur.

Aangekomen bij het eindpunt van de boottocht de fietsen op de schouders en door de rivier naar de overkant waden. Nog een klein stukje omhoog fietsen naar Fazenda Roncador, een boerderij van 200 jaar oud, mooi gelegen nabij de rivier en nu vooral in gebruik als pleisterplaats voor wandelaars en mountainbikers. Daar een eenvoudige doch voedzame maaltijd genuttigd, bereid op een groot houtgestookt fornuis. Na de lunch wandelden we 15 minuten naar boven om uit te komen bij de waterval Roncador (de “snurker”), met prachtig uitzicht op het lager liggende gebied. En hier konden we genieten van natuurlijke jacuzzi's met flink stromend water.

Na deze verfrissing fietsten we de resterende 16 km terug naar Lençois, weer over zowel rotsige, zanderige en soms drassige ondergrond. Smalle weg met aan beide kanten veel begroeiing, dus weinig te zien van de omgeving. Wel goed opletten en geconcentreerd blijven op de weg. En lopend of fietsend diverse over te steken riviertjes. Als toegift nog een paar stevige hellingen omhoog op zeer hobbelige keienwegen door de “buitenwijken” van Lençois (zien er duidelijk armetieriger uit dan de omgeving waar de toeristen zich ophouden, met name in het centrum en bij de talloze restaurantjes; de localo’s zie je daar amper, net of dat verboden terrein voor ze is).

Al met al een zeer geslaagde eerste fietsdag waarvoor we onszelf beloonden met een stevige caipiroska (ik) en caipirinha (Bart) en een diner voor twee.

Donderdag 18 juli - fietsdag 2, Lençois – Igatu, ca. 45 km

De rondreis om en in het Chapada gebied gaat vandaag beginnen en we zullen pas weer over zeven dagen hier Lençois terugkomen. Na het ontbijt fietsen we vanuit Lençois eerst naar Andarai. De twee dorpen worden verbonden door een oud onverhard diamantzoekerspad, dat door het Nationaal Park gaat. Het eerste deel, tot aan de waterval Roncador, is dezelfde route als gisteren vanaf die waterval met jacuzzi’s naar Lençois, maar vandaag dus in de tegenovergestelde richting. De kans op natte voeten is weer zeer groot, doordat we meerdere riviertjes moeten oversteken. En verder natuurlijk ook weer zand, water, een rotsachtig pad en enige korte klimmetjes. Kort na de start heeft Rik al pech met zijn fiets; de trapas zit los, maar hij weet ‘m te fiksen. Bij de waterval Roncador lassen we weer een zwempauze in, deze keer lager gelegen aan de rivier, op de plaats waar we gisteren met de boot aankwamen. Zwemmen naar de waterval, klauteren naar de natuurlijke jacuzzi’s en lekker genieten van het masserende stromende water.

Na de zwem- en badderpauze fietsen we langs de Fazenda Roncador en komen weer over zand, water, een rotsachtig pad en enige korte klimmetjes en afdalingen op een asfaltweg. Korte tussenstop en nog een paar kilometer naar Andarai. Daar stoppen we om te lunchen en onze energievoorraad en waterzak bij te vullen.

Na de lunch wacht ons een stuk van 7 km asfalt, zonder al te veel hoogteverschillen en passeren een rivier. Dat stuk van de route blijkt de bekende “stilte voor de storm” te zijn, want vervolgens vormt de laatste etappe van die dag een klim van 7 km op een pad met weliswaar afgeplatte keien, vreselijk hobbelig en steil!! Gemiddeld een stijgingspercentage van 10%, maar ook stukken met meer dan dat; en dan ook nog eens die hobbelige keien waardoor het trapritme alleen maar wordt verstoord en het wegdek eigenlijk werkt als rem (in de verte de asfaltweg waarop we even daarvoor reden).

Na bereiken van het hoogste punt volgt  een tamelijk steile afdaling naar een riviertje en dan de laatste zeer steile klim naar het pittoreske dorpje Igatu, waar we zouden overnachten. Gelukt!! Niet in één ruk, maar met een paar korte stops voor foto’s en tegelijk even op adem te komen. Rik stak zijn bewondering voor die prestatie Bart en mij niet onder stoelen of banken tegenover de mensen in het dorp die hij kende. Overigens, de klim van 7 km kon vermeden worden door met de assistentiewagen mee n  aar boven te rijden, maar dat wilden we uiteraard niet!

Alvorens de pousada op te zoeken voor een verfrissende douche, eerst fruit en fris om het vochtverlies te compenseren. ’s Avonds – fris, langebroekenweer want we zitten op ruim 800 m hoogte – even langs bij Chiquinho de Igatu, de plaatselijke cachaça maker/verkoper/barman.

Prachtige kerel, ook gids voor trekkings in de bergen. Hij had een paar flessen met cachaça met een gifslang erin (jararaca, cascavel, coral).

Geproefd uiteraard, maar niets bijzonders aan te ontdekken (gelukkig). Na die inspannende rit bijtijds naar bed.

Vrijdag 19 juli - fietsdag 3, Igatu – Poço Azul - Mucugê, ca. 35 km

Vandaag eerst een afwijking van het programma: we zitten hier midden in het oude diamantzoekersgebied en dus mogen we een bezoek aan de dichtbij gelegen voormalige diamantmijn Gruta do Brejo niet overslaan. Na het ontbijt met Fatima een wandeling van een klein halfuurtje daarheen.

Rondleiding gekregen van een gids die veel over die tijd kon verhalen, omdat zijn oma er nog had gewerkt (foto rechts: beelden ter herinnering aan ontslagen collega’s nadat de diamantmijn almaar slechter rendeerde).

Het zoeken naar diamanten werd hier pas veel later gestaakt dan het officiële verbod op slavernij, omdat de politie dit dorpje en deze mijn amper kon bereiken. Pas toen de keienweg waarover we gisteren het dorpje bereikten, was aangelegd kon de politie handhaven. Maar veel werd er overigens al niet meer gevonden en ook was de diamantprijs ineengestort omdat er in Zuid-Afrika diamant van veel betere kwaliteit werd gevonden. Diamant van hier werd alleen nog gebruikt voor industriële doeleinden (diamantboren bijv.). Op de wandeling terug naar het dorp kwamen we langs een camping (?) en een voormalig diamantzoekershuisje: overhangende rots als dak met een muurtje ervoor.

Later dan gepland, met als gevolg dat we het programma voor die dag moesten aanpassen, de fiets weer gepakt; althans Bart en Rik. Zij begonnen met een prachtige, maar zeer lastige en daardoor voor mij gevaarlijke singletrack van 5 km naar beneden  Dus ging ik met Fatima met de auto naar beneden. Op hun route waren duidelijk de sporen die de diamantzoekers hadden achtergelaten zichtbaar in de ruïnes en het puimsteen. Gaandeweg die afdaling een prachtig zicht op het achterland.

Aan het einde van de afdaling (per fiets en per auto)  kwamen we op een asfaltweg en daar werden de fietsen op de auto geladen. In plaats van eerst 10 kilometer asfaltweg met klimwerk en vervolgens  18 km op onverharde weg, langs boerderijen gelegen in de “caatinga” (steppe/prairieachtig gebied) te fietsen, deden we dat per auto, omdat we anders te laat zouden arriveren voor de mooie lichtinval in de grot Poço Azul. Prachtige route, brandende zon en koeien. Auto geparkeerd in de schaduw en de rivier oversteken, wadend door het water.

Daarna bezoek aan de grot Poço Azul. Deze bevat een meertje waarvan het water specifieke mineralen bevat. Dit in combinatie met het binnenvallende zonlicht (op een bepaalde tijd en met een beperkte tijdsduur!) creëert prachtige effecten: kristalhelder water, diep blauw van kleur en – mits volledig stilstaand – een diepte van meer dan 10 meter te zien!. Omdat iedereen zich moet aanmelden en een toegangstijdstip krijgt – en er net een bus vol schooljeugd vóór ons aankwam – moesten we helaas nogal lang wachten. Dus eerst maar lunchen op het terras van het restaurant met uitzicht op de steppe. Rik en Fatima  waren bang dat we het “moment suprême” - met de zonnestralen precies in de grot – zouden missen, dus druk overleg om ons toch maar tussendoor tot de grot toe te laten; en dat lukte!. Een trap afdalend al een eerste blik in de grot te werpen (ook snorkelend te verkennen). Daarna verder afdalen, zwemvest aan, duikbril en snorkel op en het water in: prachtig, zo helder en diep als je kunt kijken!! Jammer dat we geen onderwatercamera bij ons hadden.

Na die zwem- en duikpartij terug naar de auto, weer door de rivier wadend en op de pedalen over die 18 km lange onverharde weg, langs boerderijen gelegen in dat steppe/prairieachtige gebied. Al kort na de start had Bart drie keer achter elkaar een lekke band en op enig moment waren de reservebanden uitgeput. Bart (op Riks fiets) en ik verder fietsen, Rik lopend totdat wij Fatima op een bepaald punt zouden treffen en zij hem kon gaan ophalen. Gelukkig nu minder warm dan op de heenweg, want de zon begon al aardig te zakken. Prachtige kleuren daardoor met dat minder felle strijklicht. Ook door dat iets oranje kleurende zonlicht schijnend op die oranje-bruine aarde.

Gelijktijdig kwamen we (Bart en ik op de fiets en Rik en Fatima met de auto) aan op het afgesproken punt, vlak bij een doorgaande asfaltweg. Daar de fietsen op de auto geladen en naar Mucugê gereden, waar we de nacht zullen doorbrengen. Bij de – zeer goed aangeschreven – plaatselijk pizzabakker een uitstekende pizza gegeten en in een koffieshop (eentje met alleen echte koffie) een bakkie met een sigaartje ter afsluiting van weer een prachtige dag.

Zaterdag 20 juli – fietsdag 4, Mucugê – Canyon en waterval Fumaçinha - Ibicoara, ca. 50 km

Na het ontbijt voert de route vanuit Mucugê zo’n 40 km over een glooiende onverharde weg langs koffieplantages, grote boerderijen, kleine koffieboerderijen  en langs het gebergte Serra do Sincorá, o.a. het bijna drooggevallen stuwmeer Barragem do Apertado kruisend.

Ook rijden we langs een landbouwgebied – Agropolo Mucugê/Ibicoara – waar ontzettend lange sproei-installaties vanuit één punt ronddraaien. De daardoor gevormde ronde percelen worden “pivo’s” genoemd (vgl. pivot-tabel of draaitabel in Excel). Na die 40 km over een stuk “singletrack”, smal onverhard pad van ca. 40 cm breed, met prachtige planten naar onze pauzeplek bij een watertje. Daar de meegebrachte lunchpakketje (koek en appels) genuttigd.

Vervolgens over de keien met de fiets op de schouder, droge voeten proberen te houden naar de overkant en een wandeling (althans volgens de reisbeschrijving, maar zeg maar rustig klim- en klauterpartij) met de fiets, soms aan de hand, meestal dragend op de schouder, naar boven tot op een hoogvlakte. Gelukkig had Rik al gauw door dat mij dat niet zo goed afging, dus nam hij ook mijn fiets maar op zijn schouders en ging hij dus met twee fietsen omhoog! Wat een bikkel!

Boven aangekomen fietsend of soms wandelend 5 km over een prachtige hoogvlakte naar de waterval Fumaçinha (kleine broertje van de later te bekijken waterval Fumaça).

Daar aangekomen even lekker opgefrist in een “piscina natural” en onder een watervalletje.

Dan iets verder lopen met uitzicht op de grote waterval  en op de canyon waar het water in valt ; Bart en Rik liepen nog iets verder naar een rand waar vandaan je loodrecht de diepte in keek.

Na dat fraaie uitzicht dezelfde weg terug over de hoogvlakte  en weer met de fiets op de schouder lopend over de keien en rotsen afdalen tot aan het watertje waar we hadden geluncht (nu wel mijn eigen fiets dragend). Na nog wat klauterwerk kwamen we weer op een onverharde weg en reden langs koffieplantages zo’n 10 km naar Cascavel; af en toe door vreselijke stofwolken vanwege de langsrazende auto’s; wel mooi gezicht trouwens tegen het licht van de laagstaande zon, waarin je dan alleen nog maar silhouetten ziet.

Daar wachtte Fatima al op ons en na wat fruit, zoute pinda’s en een colaatje met de auto naar Ibicoara op 1100 mt hoogte, ca. 25 km rijden, naar een pousada gerun d door een man uit Uruguay en zijn vrouw; een behoorlijk eind buiten het plaatsje; het was inmiddels al stikdonker geworden. Vreselijk aardig stel en gelukkig maar dat Bart zo goed Portugees spreekt, maakt de communicatie een stuk gemakkelijker. Na het douchen stond een rijk gevulde tafel voor ons gereed, alles zelf gemaakt/gekookt/gebakken. Tijdens het natafelen stond hij alweer deeg te kneden voor het brood voor de volgende ochtend.

Zondag 21 juli – fietsdag 5, Ibicoara – Waterval Buracão - Mucugê, ca. 28 km (wandeldag)

Net als gisteravond weer een overvloedig voorziene ontbijttafel! Even de pousada goed bekeken, want gisteren zagen we daar niets van: groot terrein, diverse optrekjes met kamers, bananenbomen en andere fruitsoorten, ook hier weer alles gezellig aangekleed/ingericht als ware het één grote huiskamer, in jaren 60/70-stijl.                       

Rik had al een paar dagen last van een flinke verkoudheid en lichte koorts en bleef daarom vandaag in de pousada; kon hij ook de fietsen nalopen. Daarom het programma iets aangepast en niet met de fiets eerst 28 km over een onverharde – soms steile – weg, maar met de auto. Begeleid door een gids, die gisteren te elfder ure (letterlijk) nog kon worden gecharterd. Meteen al met een stevige klim omhoog om uit te komen bij de vallei genaamd Campo Redondo (helaas zwaar bewolkt). Vervolgens hoofdzakelijk afdalen, dwars door een rivier en parkeren. Om bij de waterval Buracão te komen nog 3 km wandelen. Prachtige natuur met bloeiende cactussen en andere bloemen, wel heel maf gevormde, door de eeuwen heen door het water uitgesleten rotsen en weer diverse natuurlijke zwembadjes (voor later die dag).

Aan het eind van het pad een paar steile klauterstukken en trappen naar beneden om zo’n 85 meter lager bij de rivier voorbij de waterval uit te komen en (dit is nog niet dè waterval).

Prachtig gezicht de smalle kloof in.Beneden aangekomen de zwembroek aan, zwemvest om, fototoestel aan de gids gegeven en het water in! Van de mogelijkheid om een spectaculaire zwemtocht te maken door de canyon naar die 85 meter hoge waterval, wilden we uiteraard gebruik maken! De gids, lopend over een loopplank en over de richels aan de zijkant van de canyon maakte daar fraaie foto’s van. Spectaculair, zo’n harde douche!!

Na afdrogen en aankleden weer omhoog geklommen en de waterval vanaf de bovenkant bekeken. Schitterend gezicht!

Teruglopend langs de rivier naar de auto nog even in een van de “piscinas naturais” en in de rivier gebadderd. Op de terugweg naar de pousada nog een korte stop om over de vallei Campo Redondo te kijken, want ’s morgens was daarvoor te veel laaghangende bewolking.

Bij de pousada Rik opgehaald, de fietsen en de bagage ingeladen en per auto weer naar Mucugê, een rit van bijna 70 km, om te overnachten.

Maandag 22 juli – fietsdag 6, Mucugê – Palmeiras – Caete-Açu (in het Vale do Capão), ca. 65 km

Vandaag weer fietsen, een niet al te moeilijke route, wel veel kilometers. Na het ontbijt vertrekken we met de assistentieauto richting Guiné en stappen ongeveer 8 km vanaf Mucugê op, op een brede onverharde weg. Van hieruit fietsten we over één lange (min of meer) rechte weg langs het Sincorá-gebergte, met prachtig uitzicht daarop. Af en toe een auto, dus giga stofwolken!! En er zitten een paar lekkere afdalingen in van een aantal kilometers en uiteraard de nodige klimmetjes. Raar gezicht eigenlijk: het hele gebied van de Chapada Diamantina is een groot tamelijk hoog berggebied van zo’n 70 km lang en 30 km breed, in een verder geheel vlakke omgeving. Pauze in het dorpje Guiné om de dorst te lessen met fruit en fris. Tot nu toe lekker snel gereden met ca 20 km per uur gemiddeld. Dan door naar het dorpje Palmeiras, nu iets minder vlak maar nog steeds goed te doen en prachtige vergezichten. Op een gegeven moment passeerden we deze paal met bord.Het verhaal gaat dat hier – in the middle of nowhere – toch signaal is voor de mobiele telefoon (niet gecheckt overigens). Om een uur of half twee waren we al in Palmeiras. Daar even wat gedronken en toen met de auto naar de overnachtingplaats, het kleine hippiedorp Caete-Açu in het Vale do Capão, vertrekpunt voor veel een- of meerdaagse trekkings in de bergen. Bijvoorbeeld vanuit hier naar Lençois. De onverharde weg die leidt van Palmeiras naar Caete-Açu, met een paar behoorlijke klimmen van een aantal kilometers doen we nu even niet per fiets. We zijn immers vanmorgen niet in Guiné gestart, zoals in de routebeschrijving staat, maar al veel eerder, even na Mucugê; we zijn dus wel aan onze kilometers gekomen vandaag. Spullen naar de pousada gebracht en eten. Daarna lekker relaxen, het is nog rustig in het dorp, de meeste mensen zijn nog niet terug van hun dagtochten. ’s Avonds meer drukte, veel oude hippies en rastafiguren, backpackers, muziek op straat, veel snuisterijenwinkels en tripaanbieders (wandelingen bedoel ik). Geen hasj luchten, bewaren ze voor in de bergen, want de politie is streng. Met Rik en Fatima gezellig een biertje gedronken. Weer een prachtige dag geweest!

Dinsdag 23 juli – fietsdag 7, Caete-Açu – waterval Fumaça - Caete-Açu ca. 14 km (wandeldag)

Vandaag laten we de mountainbikes staan en trekken we er met Fatima wandelend op uit naar de hoogste - en daardoor spectaculaire - waterval van Brazilië, Fumaça. Die naam betekent “rook”; door de val van 380 meter verwaait het water en lijken de druppelwolken op rook; ze stijgen ook op door de wind die vanuit de kloof omhoog gestuwd wordt. Bovenop krijg je dus af en toe een bui regen over je heen. De wandeltijd zal ca. 5 uur zijn, heen en terug.

   Eerst een paar kilometer met de auto, daarna inschrijven (naam, vertrektijd, bestemming) voor het geval je je niet afmeldt, dan gaan ze zoeken. Meteen een zeer steile klim van bijna 2 km lopen, met allengs mooier uitzicht op het dorpje en de omgeving, waaronder tafelbergen.

Vervolgens over een hoogvlakte verder naar de waterval. Mooie bloemen, een kolibrie, een grote sprinkhaan en een salamander gezien.

Aangekomen bij de waterval adembenemende uitzichten over de Canyon Fumaça, wat een diepte!! En je kon tot vlak aan het randje komen. Sterker nog, plat op je buik op een iets aflopende uitstekende rotspunt hing je bij wijze van spreken boven de afgrond van 380 meter diep; hier moet je geen last van hoogtevrees hebben!! Er was vrees bij Rik en Fatima dat er door de droogte geen water zou vallen, maar dat viel gelukkig mee. Geen donderend geraas helaas, het leek meer op een stevige douchestraal. Zittend op de rotsen nog even genieten van het prachtige en spectaculaire uitzicht en toen weer terug over de hoogvlakte, naar de steile afdaling. Op dat punt aangekomen wees Fatima ons op de route die we de volgende dag zouden fietsen, richting de tafelbergen.

Na de afdaling weer afmelden en terug richting dorp.

Nabij onze eindbestemming werden we voor ons klimwerk beloond met weer een mooie waterval: dus eerst nog even een verfrissend bad in weer zo’n roodbruine rivier met “piscinas naturais” en fraai uitzicht:

Vandaag overnachten we weer in Caete-Açu in het Vale do Capão.

Woensdag 24 juli - fietsdag 8, Caete-Açu - Tafelberg Pai Inácio – Lençois, ca. 40 km

Na het ontbijt vertrekken we voor de laatste etappe weer op de mountainbikes: de fabuleuze tocht vanuit het Vale do Capão naar de Pai Inácio (de bekende Tafelberg). Zware route deze keer, bijna alles “singletrack”, met veel rotsondergrond, keien (lopen dus), struiken, resten van boomstronken en diepe geulen met zanderige zijkanten, waar ik dus steevast tegen de zijkant zit, etc. (ik ben geen geboren mountainbiker, zo blijkt; meer een fietser).Eerst langs de tafelberg (Monte Tabor) “Morrão” (hoogste tafelberg van de regio, 1418 m) en de waterval Aguas Claras.

Onderweg prachtig zicht op de bergen, van alle kanten.

Om een uur of half een bereiken we een pousada annex wegrestaurant langs de grote doorgaande weg Salvador – Brasilia. Aan de voet van de tafelberg “Moro do Pai Inácio” (1120 m). Daar troffen we Fatima weer en was het tijd voor de lunch en even uitrusten.

Voor het vervolg was het plan om nog een rondje om die Pai Inácio te fietsen en dan een steil stuk omhoog. Tenslotte een stuk stevig omhoog lopen om vanaf die Pai Inácio een fantastisch uitzicht te hebben over het Nationaal Park en de andere tafelbergen. Daarna zouden we met de auto terug gaan naar Lençois voor de laatste nacht. Zo gezegd, maar niet helemaal zo gedaan, helaas.

Na vertrek vanaf het restaurant de snelweg overgestoken, passeerden de tafelberg “Moro do Camelo” (1090 m) en vervolgens een afdaling van zo’n 3 km over veel rotsgrond, een lastig stuk Hier, op het laagste punt van die afdaling, maakte ik een stuurfoutje en kon niet meer corrigeren. Reed de greppel rechts van het pad in, botste op een dikke steen en sloeg finaal over de kop. Kwam grotendeels op mijn fietsrugzak terecht, waardoor mijn rug met één klap hol werd getrokken en mijn voorkant bol kwam te staan. Deels kwam ik met mijn rug, net naast dat rugzakje, op een dikke kei op de rand van die geul terecht. Resultaat: ademnood een paar minuten, overstrekte buik-, borst- en halsspieren en, zoals later bleek, kneuzingen op een paar ribben, een gebroken rib (vermoedde ik al, maar werd pas thuis door de huisarts vastgesteld) en een scheurtje in een ruggenwervel (dachten ze in het ziekenhuis).

Na door Bart en Rik overeind te zijn geholpen, even wat lopen om te zien of ik nog wel mobiel was. Dat gelukkig wel. Dus overleg wat te doen. Fietsen kon ik in ieder geval niet. Rik zou naar Fatima fietsen om Bart en mij met de auto op te halen. Terug fietsen resp. lopen was geen optie, want het parcours was daarvoor te zwaar en Fatima kon niet over dat stuk naar ons toe komen. Dus is Rik doorgereden over de voorgenomen route en zijn wij diezelfde kant op gaan lopen, om die Pai Inácio heen, makkelijker begaanbaar en steunend op de fiets. Dat ging wonderwel redelijk goed, maar wel nog ruim 6 km te gaan, in de hete zon. Onderwijl toch nog oog houden voor het mooie landschap (“Camelo”) en uiteraard de kreupele oude man.

Na die 6 km kwamen Rik en Fatima ons tegemoet, niet ver van de snelweg. Fietsen opgeladen en naar het ziekenhuis in Seabra. Daar allervriendelijkst en zorgzaam opgevangen, onderzocht, flinke dosis pijnstillers gekregen middels injectie en later een infuus en röntgenfoto’s van mijn wervelkolom gemaakt. Met bovenvermeld resultaat. Remdie: rustig aan doen, een brace dragen om het bovenlijf niet al veel te laten scharnieren op dat punt (drukte lekker tegen die geforceerde spieren en zere ribben!). Voor de rest zou de tijd alle wonden moeten helen. Met brace om en de nodige dozen pijnstillers in de tas uiteindelijk ’s avonds laat terug naar de pousada in Lençois en dat ging goed.

Ter geruststelling: heeft me niet verhinderd daarna nog veel leuke dingen te doen; eigenlijk alle dingen die we op ons programma hadden. En (ten tijde van dit schrijven) bijna geheel hersteld. De tijd heeft inderdaad alle wonden geheeld.

Helaas dus wel gemist de apotheose ter afsluiting van een prachtige tocht gedurende die acht dagen, dat schitterende uitzicht vanaf de Pai Inácio. Als pleister op de wonde stuurde Fatima later een paar foto’s die ze eerder daar hadden gemaakt, op een trip in de afgelopen maand maart waaronder deze vanaf de Pai Inácio. Hadden we graag meegemaakt, met ondergaande zon.

In Lençois afscheid genomen van Rik en Fatima, want zij gingen de volgende dag al vroeg met de bus naar Salvador en meteen door naar het vliegveld, want ’s avonds vlogen ze al terug naar Nederland.

Einde van een prachtige fiets- en wandel8daagse in en om de Chapada Diamantina!!

Rik en Fatima, nogmaals zeer bedankt voor al het moois dat jullie ons hebben laten zien, jullie fijne neus voor de prima pousada’s en restaurantjes, de gezelligheid en jullie onvoorstelbaar uitgebreide kennis van alle hoeken en gaten van dat gebied. Het was in één woord geweldig!

(voor mountainbikers die geïnteresseerd zijn: http://www.diamantinabike.com/)

Donderdag 25 juli, Lençois

Vandaag rustig aan gedaan en nog een extra dag in de pousada in Lençois gebleven. Ook om te kijken hoe ik mij voelde na die klap van gisteren. Viel nog alleszins mee door de pijnstillers, maar wel behoorlijk stram. Prachtig weer, dus ’s middags en ‘s avonds het dorp in om wat te eten.

Plannen om Kika en de jongens naar Salvador te laten komen voor een tripje naar Morro de São Paulo laten varen. Ook de voorgenomen nieuwe poging om in São Félix bij de Dannemann sigarenfabriek nog een rokertje te scoren, hebben we maar niet uitgevoerd. Behalve die uren durende busreis naar Salvador ook nog extra uren in de boemelbus van Feira de Santana naar São Félix leek ons geen goed plan. Linéa recta naar Salvador en de volgende dag vliegen naar Maceió (niet nog eens acht uur in de bus). Bart kon in Lençois bij het busstation de bustickets omboeken en in een internetcafé via internet tickets kopen voor het vliegtuig naar Maceió.

Vrijdag 26 juli, Salvador

Dus met de bus naar Salvador. Voor het eerst die hele reis op die dag slecht weer: regen en laaghangende bewolking; van al het mooie was niets meer te zien . Dat bleef zo tot in Salvador, de hele dag en avond ook nog. De weersverwachting voor de komende dagen zag er ook niet best uit, dus het niet doorgaan van de Moro de São Paulo-trip was geen ramp. We konden weer terecht in dezelfde pousada als aan het begin van de reis, de Pousada da Praça, vlakbij de wijk Pelourinho. Daar ’s avonds onszelf een beetje verwend met een goed diner.

Zaterdag 27 juli, van Salvador naar Maceió

’s Morgens na het ontbijt met de taxi naar het vliegveld. De drukte op de uitvalswegen van Salvador viel mee, dus we waren er vroeg. Inchecken (op de luchthaven nog wel een Dannemann sigaar weten te scoren!!) en wachten tot vertrek uit een verregend Salvador, met onderweg zicht op de rivier São Francisco, naar een zonnig Maceió.

Daar werden we door Kika, William en Walbert opgehaald en naar het nieuwe appartement van Vera gebracht. Een zogenoemde “condominio”, een ommuurd complex met toegangsbewaking, waarop 15 gebouwen met elk 16 appartementen. Daar zouden we de volgende dagen verblijven.

’s Avonds met Bart en Kika en Walbert en Sylviane uiteten in een Japans restaurant, sushi gegeten. Nooit eerder gedaan, maar was erg lekker!

Zondag 28 juli tot en met zondag 4 augustus, Maceió en omgeving

In en vanuit Maceió hebben we die dagen – naast ontmoeting met de familie van Kika - diverse dingen gedaan, zoals:

Naar het strand in Barra de São Miguel

Een badplaatsje ca. 40 km ten zuiden van Maceió. Eerst een dag (zondagmiddag), later die week nog 3 dagen (dinsdag t/m donderdagochtend) in een appartement van Walbert en zijn moeder. Prachtig complex, met zwembad en vlakbij het strand; geen last van hoge golven of sterke stroming door een natuurlijk rif waarop de golven stuk slaan (prachtig, vooral als het vloed wordt).

Meer foto’s in het aparte fotoalbum van deze dag

Warney’s verjaardag

Op zaterdag, met de meesten van Kika’s familie, met zang, cadeautjes, taart, muziek, dans, bbq, fris, bier etc. etc.

Meer foto’s in het aparte fotoalbum van deze dag

Zondag een tocht over de lagune van Maceió (Lagoa Mundaú)

Met de boot van Kika’s broer Cicero: varen, zwemmen in een daarin uitmondend riviertje – de Rio do Remédio - en aangenaam verpozen op een terras aan het water en met de boot weer terug naar Maceió.

Meer foto’s in het aparte fotoalbum van deze dag

Maandag 5 t/m woensdag 7 augustus, Porto de Galinhas

Is een badplaatsje ten noorden van Maceió, even onder Recife, zo’n 300 km rijden met de boemelbus; die om de haverklap stopt en er dus ruim zes uur over deed. Dat plaatsje dankt zijn naam aan de tijd van de slavernij: toen die officieel was afgeschaft kwamen er toch nog transporten aan vanuit Afrika; in plaats van te roepen dat er een schip met slaven in aantocht was noemden ze dat kippetjes (galinhas). Zeer toeristisch dorp waar vooral de rijkere Brazilianen uit de zuidelijker grote steden komen. Ook veel prachtige huizen, pousada’s, hotels en appartementencomplexen langs de kust, direct grenzend aan het strand en uitkijkend op de prachtig blauwe zee en hoge golven (en een levensgevaarlijke stroming, dus zwemmen strikt verboden).

Daar die dagen doorgebracht met slenteren door de winkelstraatjes, uitkijken over de zee en de talloze bootjes om toeristen te vermaken, strand, zwemmen in een door een natuurlijk rif afgeschermd stuk van de zee, eten en drinken, kijken naar vissen en zee-egels die bij eb achterblijven in de “piscinas naturais” op het rif. En een buggytocht.

Meer foto’s in het aparte fotoalbum van deze dag

Donderdag 8 augustus, Olinda

Ter afsluiting van de reis nog een bezoek aan Olinda, beroemd uit de tijd dat die plaats hoofdstad was van Brazilië, toen de Nederlanders en later de Portugezen daar de scepter zwaaiden, in 17e eeuw. Met name gaat het dan uiteraard om het oude stadsdeel met veel huizen uit die koloniale tijd. Veel straatjes met pastelkleurige huizen, een stuk of zeven kerken en strategisch gelegen op een hoge heuvel, zodat vijandige schepen al van verre konden worden waargenomen.

Met de taxi er heen gereden. Tussenstop bij een uitzichtspunt met prachtig zicht op de kust, een paar km voor Recife:

En een tussenstop bij het strand “Boa Viagem” in Recife, waar niet zo lang geleden een meisje in zee is doodgebeten door een haai.

Nadat we een pousada midden in het oude stadsdeel hadden gevonden (met z’n allen in één kamer) zijn we met een gids (niet de Lonely Planet, maar een jongeman) door de oud stad gewandeld. Prachtig, gezellig, idyllisch, hier en daar erg toeristisch maar wel leuk, veel kunstnijverheidswinkeltjes, waaronder een met echt heel veel mooie dingen, mooi uitzicht vanaf het hoogste punt, kortom een zeer geslaagde dag!

Meer foto’s in het aparte fotoalbum van deze dag

Vrijdag 9 en zaterdag 10 augustus, van Olinda via Recife en Lissabon naar Heemskerk

Laatste dag van een prachtige Brazilië-reis!!

Kika, de jongens en Larissa (nichtje, was deze dagen ook mee) gaan na het ontbijt met de taxi terug naar Maceió; zij blijven daar nog tot 26 augustus. Geloof het of niet, maar die taxi is goedkoper dan per taxi eerst naar het busstation, dan met de bus naar Maceió en daar weer met de taxi van het busstation naar het huis van Vera; laat Kika maar onderhandelen!

Bart en ik blijven nog een dagje in Olinda en gaan ’s avonds naar het vliegveld in Recife en dan via Lissabon weer terug naar Nederland.

Lekker rustig door het oude stadsdeel slenteren, straatjes die we nog niet gedaan hadden en die we wel al gedaan hadden, uitzichttoren opgeklommen, lekker in de schaduw met een biertje de geschiedenis van Brazilië doorgenomen in de LP-gids en terugblikkend op een prachtige reis!!

We hebben de (vakantie)beker tot op de bodem leeggedronken!

           Eind goed, al goed!